خسرو سینایی؛ کارگردان عروس آتش درگذشت - وبلاگ تحصیل

به گزارش وبلاگ تحصیل، خسرو سینایی به عنوان فیلمسازی که برای اهداف و مقاصد مادی و تجاری، هرگز ارزش های صنفی و هنری خود را زیر پا نگذاشت، شناخته می شود و همچنین بر جنبه های سینمایی تاثیرگذاری بسیاری گذاشت.

خسرو سینایی کارگردان فیلم سینمایی معروف عروس آتش در طول فعالیت های هنری و حرفه ای خود، آثار ارزشمندی را تولید کرد و بر پرده سینما به نمایش گذاشت. او که پایه اصلی کارگردانی اش بر ساخت مستند اجتماعی پایدار بود از سینمای تجاری و گیشه فاصله گرفته بود.

خسرو سینایی کارگردان مطرح سینمای ایران و فیلم معروف عروس آتش 11 مرداد 1399 چشم از جهان هستی فروبست، او در طول عمر هنری خود آثار ارزشمندی را تولید و کارگردانی کرد که از جمله آن ها می توان به تهران امروز، یار در خانه، در کوچه های عشق، کوچه پاییز، مصاحبه با سایه، مثل یک قصه، کویر خون و جزیره رنگین اشاره کرد.

خسرو سینایی 29 دی 1319 در ساری به جهان آمد. او مدرک خود را در رشته کارگردانی و فیلمنامه نویسی از آکادمی هنر های نمایشی و مدرکش در زمینه تئوری موسیقی را از کنسرواتوآر وین دریافت کرد. او از 1346 خورشیدی در وزارت فرهنگ و هنر آغاز به فعالیت کرد و در ادامه، همکاری اش با تلویزیون را در 1352 خورشیدی آغاز کرد.

سپس در 1358 یک فیلم سینمایی با عنوان زنده باد... ساخت. او در 1384 خورشیدی فیلم کوتاه فرش، اسب، ترکمن را از مجموعه معروف فرش ایرانی کارگردانی کرد.

آثار

خسرو سینایی به عنوان فیلمسازی که برای اهداف و مقاصد مادی و تجاری، هرگز ارزش های صنفی و هنری خود را زیر پا نگذاشت، شناخته می گردد و همچنین بر جنبه های سینمایی تاثیرگذاری بسیاری گذاشت.

برای مثال او در فیلم تهران امروز که آن را در 1356 خورشیدی ساخته شد، بیننده را به زمان گذشته می برد و بسیاری از اماکنی را که در آن روزگار محل رفت وآمد، تفریح، آموزش و کار جوانان بوده است در قاب یک فیلم سینمایی به تصویر می کشد. این فیلم بیشتر یک اثر نوستالژی به شمار می رود و سعی دارد تا تهران سنتی و مدرن را برای مخاطب تداعی کند.

فیلم مصاحبه با سایه در دهه 80 ساخته شد. این اثر یک اثر مستند داستانی بر پایه فیلم هایی است که صادق هدایت دیده و همچنین تحقیقاتی را دربرمی گرفت که حبیب احمدزاده انجام داده بود.

سینایی در خصوص این فیلم گفته است: سعی کردم با رعایت جنبه های انصاف و اطلاعاتی که در دسترس است و فیلم هایی که صادق هدایت دیده بود یک مستند داستانی بسازم. نکته اصلی اینجاست، بسیاری از اشخاصی که راجع به صادق هدایت اظهار نظر می کنند آن فیلم ها را ندیده بودند؛ بنابراین باید اثری ساخته می شد که نه بت شکنی کند و نه بت سازی و در عین حال یک تحقیق جدی باشد.

آقای جهانگیر هدایت برادرزاده صادق هدایت بعد از دیدن فیلم گفت: این اثر تا حدود 80 درصد به واقعیت زندگی او نزدیک است . (1)

فیلم در کوچه های عشق که محصول 1369 خورشیدی است با تهیه، تدوین، موسیقی و کارگردانی خسرو سینایی به روی پرده سینما رفت؛ این فیلم، داستان جوانی است که در آغاز جنگ همراه خانواده اش از آبادان مهاجرت کرده، اما با پایان جنگ همراه پدرش به آبادان بازمی گردد. در میان ویرانی ها و در کوچه های خالی شهر، به دوستان کودکی و عشق قدیم و... می اندیشد و در نهایت، تصمیم به بازگشت قطعی می گیرد.

آخرین فعالیت او در 1393 خورشیدی و مربوط به ساخت فیلم مستند جزیره رنگین است که خودش آن را تهیه کرده بود. فیلمنامه این فیلم با اقتباس آزاد از زندگی احمد نادعلیان نوشته شده بود. فیلم بهانه ای است برای آنکه بتوان گوشه ای از جذابیت های جزیرهٔ هرمز را در سینمای ایران ثبت کرد و به تصویر کشید و بدین وسیله آن را در اذهان مخاطبان ماندگار ساخت.

در این فیلم شماری از بازیگران بومی جزیرهٔ هرمز به ایفای نقش پرداختند و فیلم 6 دی 1394 در سینما های ایران اکران شد. (2)

پیروزیت ها و جوایز

سینایی که فیلمسازی فراتر از مرز ها بود در 1387 خورشیدی فیلمی مستند با عنوان مرثیه گمشده ساخت که او در این فیلم مهاجرت هزاران لهستانی به ایران را در سال های 1941 و 1942 میلادی به تصویر کشید که به خاطر این فیلم پیروز به دریافت نشان ویژه کشور لهستان هم شد.

او همچنین لوح زرین بهترین کارگردانی را در دومین دوره جشنواره فیلم فجر، برای فیلم هیولای درون در 1362 خورشیدی دریافت کرد. سینایی همچنین سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه را در 1378 خورشیدی و در هجدهمین جشنواره فیلم فجر برای کارگردانی فیلم معروف عروس آتش از آن خود کرد.

دیدگاه سینایی درباره سینما

سینایی این اواخر از شرایط حاکم بر سینما ناخشنود بود. او می گفت: در شرایط موجود سینما هرکاری بخواهیم، انجام بدهیم به بن بست می خوریم. من سعی ام را می کنم، اما باید ببینم به کجا می رسم.

موضوعاتی هست که اگر بگردد، انجام می دهم، اما در نهایت اصراری برای انجام آن ندارم، زیرا عملاً دیدم که سینما مخارجش را از طریق گیشه اش معین می کند و به هر دلیلی در زمان اکران آن را می سوزاند. با توجه به فعالیت هایی که تا به امروز داشته ام و در این سنی که هستم، شرایطی ندارم که بخواهم بگویم اثر شاهکاری ساخته ام. (3)

سینایی از نگاه دیگران

او فیلمسازی است که از نگاه بسیاری از اهالی سینما هرگز دیدگاه خود را فدای جنبه های تجاری سینما نکرد و در عین حال از جنبه های مختلف تاثیرگذاری زیادی بر سینما داشت.

حمید فرخ نژاد بازیگر مطرح این روز های سینما که حضورش را در عرصه فیلم و بازیگری به نوعی مدیون سینایی می داند در گفت وگویی درباره سینایی گفته بود: سال 68 با ارائه طرح فیلم سینمایی در کوچه های عشق با سینایی آشنا شدم و کارم را در سینما آغاز کردم.

در تعدادی از کار های کوتاه و بلند دیگر در کنارشان بودم تا اینکه به عروس آتش رسیدیم. طرح این کار را من ارائه دادم و بعد که درگیر ماجرا های تولید فیلم شدیم به این نتیجه رسیدند که نقش فرحان را من ایفا کنم و سینما به ویژه بازیگری برایم به صورت جدی با خسرو سینایی و نگاه ویژه او آغاز شد.

مهم ترین ویژگی سینایی که باید آن را قدر دانست، این است که او دارای یک نگاه نادر در سینمای ایران است به ویژه این روز ها که فروش و سینمای تجاری حرف اول را می زند و سینماگران بیشتر به دنبال منفعت مالی هستند. سینایی در سینما به دنبال نگاه خود بود و هرگز نگاه هنری خود را قربانی موج روز نکرد و پای قول خود با سینما ماند. (4)

غروب فیلمساز

خسرو سینایی مدتی پیش به منظور انجام یک عمل جراحی به بیمارستان مراجعه کرد و بعد از مدتی مرخص شد، اما به علت عفونت ریه و ابتلا به کرونا دوباره در بیمارستان بستری شد و در نهایت در 11 مرداد 1399 درگذشت.

پی نوشت:

1 - خبرآنلاین، 22 دی ماه 1397،

2- همشهری آنلاین، 15 بهمن ماه 1398،

3- اعتمادآنلاین، شنبه 22 دی ماه 1397،

4- پایگاه خبری پانا، چهارشنبه 7 شهریورماه 1397